Ik ging een uurtje later op pad. Renate had het vorige week bijna niet durven vragen – ik ben al vaker geswitcht van elf uur naar tien uur en van tien uur naar elf uur om iemand uit de brand te helpen – en nu was er een vrouw die heel graag wilde beginnen en echt niet anders kon dan op ‘mijn’ tien uur. Dus streek ik over mijn hart. Tien uur was lekker omdat ik dan vroeg klaar was, elf uur was lekker omdat ik dan rustig kon ontbijten en de blog van Jan van Mersbergen en de Voetnoot van Arnon Grunberg kon lezen en mijn eigen blog kon schrijven. Wat ook een soort ontbijt is. Om tien voor elf klopte ik op het glas in de deur van de Pilates-studio, ik zag Renate op de grond zitten voor een groot schema, geen vrouw op de toestellen, Renate deed de deur open, ik zei: is het weer zover? Renate keek sip. Ik zei: we houden het gewoon strak op tien uur, wie zich ook meldt. Het is toch allemaal onbetrouwbaar volk met alleen in het hoofd goede voornemens. Ik kleedde me om. Op de reformer ontdekte ik plotseling de plek in mijn bovenlijf waar ik moest draaien om de twist uit te voeren. En daar hadden we het na afloop over. Dat het wel een half jaar of een jaar duurt of nog langer voor je resultaat hebt, het grote resultaat, dat je met je neus langdurig je knieën kunt aanraken bijvoorbeeld, het kleine resultaat voelde ik iedere week; dat het veel inspanning en oefening vergt. Renate gaf ook veel les op scholen. Daar zat de door ons gemaakte efficiënte generatie met een eerste Cito-toets op het vierde levensjaar. De luiers eruit, de Cito erin. Zoiets. Die wilden eerst weten wat het resultaat zou zijn en hoeveel inspanning het ging kosten voor ze begonnen, zei Renate. Alsof ze er zelf niet meer toe deden. Dat was best triest. En dan had je mijn generatie bij wie de duivel op de hielen leek te zitten. Die ontdekten iets, Pilates bijvoorbeeld, tekenden met het enthousiasme van een labrador in voor twee lessen per week en hielden het na een les al voor gezien. Ik zei: beheersing en doorzettingsvermogen zijn volgens mij sterk ondergewaardeerde eigenschappen. Renate knikte en we zwegen even. Toen zei ik: we zijn nu toch niet Statler en Waldorf, die oude mannetjes uit de Muppet Show die vanuit hun balkonloge de hele tijd kritiek leveren op wat ze zien? Die ken ik niet, zei Renate.