Zwart

Ik dacht na over het woord ‘comfortabel’. Ik zei: niemand die stervende is lijkt me comfortabel. Maar comfortabel was het enige woord dat de artsen nog over hadden voor mijn vader. Er moest een doel blijven. Nu ze hem niet meer beter konden maken, was het doel hem zo comfortabel mogelijk te houden. Misschien was ik in te protestantse klei groot geworden. Het leven kon niet zonder lijden, het sterven ook niet. Het was wel aandoenlijk en geruststellend, de betrokken zorg die de verpleegkundigen en de artsen voor en om mijn vader hadden. Boven de morfinepomp hing nu de dormicumpomp. Ik was even een uurtje weggeweest. Renate had me op de Cadillac flink mijn spieren laten voelen. Ik bekeek mijn vader. Zijn gezicht was gladder, rustiger. Misschien kwam het door de dormicum. En konden de artsen tevreden zijn. Overigens hadden ze vanochtend mijn broer gebeld over die dormicumpomp. Ook wij werden comfortabel gehouden. Niets mocht ons verrassen. Maar mijn broer was tweede contactpersoon en ik eerste en ik had geen gemiste oproep. De verpleegkundige had het ook gemerkt. Ze keek in het mapje van mijn vader. Daarin stond mijn broer als eerste en ik als tweede. Ik zag ook dat mijn telefoonnummer niet klopte. Ik dacht aan Claudine, de prachtige donkere Claudine die alweer negen dagen geleden op een late zondagavond met ons de anamnese had ingevuld terwijl mijn vader zijn plekje had gekregen op deze kamer. Ze had onze namen en telefoonnummers met veel zorg genoteerd, gecheckt, het aantal cijfers geteld. ‘Niets zo onvergeeflijk als dat ik dit fout noteer,’ zei ze. De zorgvuldigheid van Claudine was met een menselijke hand overgeschreven en omgedraaid en een cijfer was veranderd. Het leven bleef mensenwerk. R had die zondagavond nog tegen Claudine gezegd terwijl hij naar mijn vader wees: ‘Als hij zwartje tegen u gaat zeggen, kunt u hem ontslaan.’ Hoe comfortabel mijn vader ogenschijnlijk ook was en hoe wonderlijk zijn uithoudingsvermogen, ik verwachtte niet dat hij dat nog zou gaan zeggen. Al was het bijna Kerst.