Verhit

Ik zag hoe Brecht van Kassa de zogenaamde slimme thermostaten glimlachend de grond in boorde. Je kon het ding koppelen aan de gps van je telefoon en als je dan in de buurt van je huis kwam wist de thermostaat dat ook en begon de kachel op te stoken, ook al sjokte je nog een half uurtje rond in de super om de hoek, twijfelend tussen broccoli of pizza, en werd je nog een kwartiertje door de buurvrouw opgehouden met de laatste straatroddels. Brecht zei: ik zet mijn thermostaat pas aan als ik thuiskom. Om echt energie te besparen was het handig als het slimme ding de temperaturen in de verschillende kamers regelde, maar dat konden de meesten niet. Brecht zei: in de kamers waar ik niet ben, draai ik de knoppen gewoon dicht. Ik dacht aan Wim de Bie die (al in 1997!) als Bea de Wilde in toenemende radeloosheid loodgieter Koot smeekt om een simpele kouder/warmer-knop, een draaiknop met ribbeltjes desnoods, terwijl Koot bij de net geïnstalleerde moderne thermostaat doordraaft over zelflerend aanwarmgedrag en programmeerknoppen voor opstaan en weggaan en thuiskomen en uitslapen in het weekend en een fabrieksprogramma met opstaan om zeven uur. Toen Kassa de kosten inclusief alle verborgen euro’s op een rij had gezet, was duidelijk voor wie deze apparaten slim waren. Voor de verkoop gaat het niks uitmaken. Wij gaan graag voor de gangbare keuze en energiebedrijven presenteren het voor ons nutteloze, voor hen slimme ding als normaal en reuze handig ten opzichte van de hopeloos ouderwetse thermostaten. Afwijken van de norm kost ons moeite, laat Kahneman zien in Ons feilbare denken. De voor de leveranciers goudgerande thermostaten passen ook perfect in wat Susan Neiman de infantiliserende processen van onze niet-totalitaire samenlevingen noemt: ze stimuleren onze natuurlijke luiheid door ons met een hele reeks speeltjes op ons gemak te stellen. Ze volgen bovendien perfect het al in 1928 opgeschreven marketingprincipe – ‘een product dat niet kapot gaat is een tragedie voor het bedrijfsleven’ –, de ‘gratis’ thermostaten verliezen hun ‘handigheidjes’ als je ze niet iedere maand (!) voor een paar euro update. Jos de Mul zei in reactie op Hawkings angst dat machines de mensheid zouden gaan vernietigen, dat hij eerder bang was voor inferieure machines dan voor superieure. Voor iedereen die het hoofd koel hield, zou de ramp inderdaad pas komen als de oude vertrouwde warm/koud-aan/uit-thermostaat kapot ging. Dan was er alleen nog maar dure onzin op de markt.