Twintig romans voor Nederlands, acht voor Engels, zeven voor Frans en zeven voor Duits leest Metin, vwo-scholier en hoofdpersonage in Murat Isiks Wees onzichtbaar. Wiskunde is zijn grote struikelblok, maar kennelijk kan hij het vak niet laten vallen. Metin doet examen in 1995. Acht jaar eerder was op mijn school de eis nog dertig romans voor Nederlands en vijftien voor de overige talen. Een vriendin las 75 romans. Behalve het verplichte Nederlands en Engels waren er nog geen voorgeschreven profielen, je kon je vwo-diploma halen zonder wiskunde. Als ik de grafiek maar smal genoeg houd, is een dalende literatuurlijn snel getrokken. De vriendin die 75 romans las, heeft een zoon, hij is net zestien geworden en doet vwo. Hoeveel boeken moet jij over twee jaar gelezen hebben? vraag ik hem. Hij moet eerst even naar tennis maar dan bericht hij me: twintig voor Nederlands, vijftien voor Engels, zes of zeven voor Duits. In ieder examenprofiel zit Wiskunde. Ik kijk ook nog even de andere kant op. Een vriend appt: in 1976 deed ik examen met dertig romans voor Nederlands en tien voor de buitenlandse talen, al is hij over dat laatste getal niet helemaal zeker. Wiskunde viel ook toen nog te vermijden. In de grotere loop van de geschiedenis zijn de meeste lijnen golven.